Słownik

Konto

Wszystkie informacje o użytkowniku, wliczając nazwe użytkownika, haslo, informacje "finger information", UID i GID, i katalog domowy. Aby stworzyć konto trzeba dodać i zdefiniować użytkownika.

Proces w tle (background)

Każdy proces który jest uruchomiony bez akceptacji czy kontroli wejscia z terminala, mówi się że działa w tle.

Boot disk

Dyskeitka zawierająca system operacyjny (w naszym przypadku jądro linuksa) z której można uruchomić komputer.

Kompilacja

Konwersja kodu źródłowego na postać “binarną” zrozumiałą dla maszyny..

Daemon

Program zaprojektowany do działania w tle i bez iterwencji użytkownika, wykonujący określone zadania (zazwyczaj świadczenie usług).

Darkstar

Domyślna nazwa hosta w Slackware; twoj komputer będzie nosić nazwę darkstar jeśli nie zdefiniujesz innej nazwy.

Jeden z komputerów developerskich Patricka Volkerding's, nazwa pochodzi od “Dark Star”, tytułu piosenki Grateful Dead.

Środowisko graficzne

Graficzny interfejs użytkownika (graphical user interface GUI) który działa na systemie X Window i dostarcza takich właściwości jak zintegrowane aplikacje, spoisty wygląd i zachowanie się programów i komponentów, plików i możliwości menadżerów okien, etc. Krok dalej niż proste menadżery okien.

Sterownik urządzenia

Kawałek kodu jądra bezpośrednio kontrolujący fragment sprzetu.

Węzeł urządzenia (Device node)

Specjalny typ pliku w systemie plików /dev reprezentujący część sprzetową systemu operacyjnego.

DNS

Domain Name Service. System który przetwarza nazwy nadane komputerom w sieci na numeryczne adresy.

Nazwa domeny (Domain name)

Nazwa DNS komputera, wyłączając nazwę hosta.

Dot file

W linuksie pliki które mają być ukryte mają nazwy rozpoczynające się kropką ('.').

Dotted quad

Format adresu IP, tak nazwany przez zawieranie czterech liczb (z zakresu 0-255) rozdzialonych kropkami.

Dynamic loader

Kiedy programy są kompilowane pod linuksem, zazwyczaj używają fragmentów kodu (funkcji) z zewnętrznych bibliotek. Kiedy taki programjest uruchamiany, te biblioteki muszą zostać znalezione i funkcje które ich potrzebuja ładują je do pamięci. To jest zadanie dynamic loadera.

Zmienne środowiskowe

Zmienne ustawione w powłoce uzytkownika, które mogą być nawiązywać do użytkownika lub programów uruchamianych przez użytkownika w powłoce. Zmienne środowiskowe są generalnie uzywane do przechowywania właściwości i domyślnych parametrów.

Epoka

Okres historii: w Unixie, “Epoka” zaczyna się 00:00:00 UTC stycznia 1, 1970. Uznawane za “początek czasu” przez Unix i Unixo-podobne systemy operacyjne, wszelki pozostały czas jest liczony względnie od tej daty.

System plików

Reprezentacja przechowywanych danych w której “pliki” danych trzymane są w zorganizowanych “katalogach”. System plików jest prawie że uniwersalna formą reprezentowania przechowywania danych na dysku (zarówno na stałych i wymiennych).

Pierwszoplanowy (foreground)

Program kontrolowany i przyjmujący wejście z terminala nazwany jest działającym na pierwszym planie.

Framebuffer

Typ urządzenia graficznego: w Linuxie najczęściej odnosi się do oprogramowania framebuffera, który dostarcza standardowy interfejs framebuffera do programów podczas utrzymywania określonych sterowników urządzeń w ukryciu przed nimi. Ta warstwa abstrakcji uwalnia programy od potrzeby komunikacji z róznymi sterownikami urządzeń.

FTP

File Transfer Protocol (protokół transferu plików). FTP jest bardzo popularna metodą wymiany danych pomiędzy komputerami.

Bramka (gateway)

Komputer przez który dane są transferowane z sieci do sieci.

GID

Group Identifier (identyfikator grupy). GID jest unikatowym numerem przypisanym do grupy użytkowników.

Group

W Unixie użytkownicy należą do “group”, które mogą zawierać wielu innych użytkowników i są używane dla bardziej ogólnej kontroli dostępu niż można sobie pozwolić przy swobodnej egzystencji użytkowników.

GUI

Graphical User Interface (graficzny interfejs użytkownika). Programowy interfejs wykorzystywany do renderowania graficznych elementów jak przyciski, paski, okna, etc. raczej wyłączając wejścia oparte na konsoli [text-based]

Katalog domowy

“Katalog domowy” is the directory the user is placed in immediately upon logging in. Users have full permissions and more or less free reign within their home directories.

HOWTO

Dokument opisujący “jak cos zrobić” jak naprzykład skonfigurować zapore ogniową lub zarządzać użytkownikami i grupami. Jest cała ogromna kolekcja takich dokumentów dostepnych na Linux Documentation Project.

HTTP

Hypertext Transfer Protocol. HTTP jest podstawowym protokołem na ktorym operuje World Wide Web.

ICMP

Internet Control Message Protocol. Podstawowy protokół sieci używany głównie dla pingowania.

Jądro (kernel)

Serce systemu operacyjnego. Jądro jest częścią która dostarcza podstawową kontrolę procesów i interfejsów sprzetu w komputerze.

Moduł jądra

Część kodu jądra zazwyczaj sterownik lub cos podobnego, który można załadować i usunąć z pamięci, oddzielony od głównego jądra. Moduły są pomocne przy aktualizacji sterowników lub testowaniu ustawień jądra, ponieważ mogą być załadowane i usunięte bez ponownego uruchamiania komputera.

Biblioteki

Kolekcja funkcji które mogą być współdzielone pomiędzy programami.

LILO

The LInux LOader. LILO jest najpowszechniej używanym menadżerem botowania w Linuxie.

LOADLIN

LOADLIN jest programem który działa pod MS DOS lub Windows i uruchomia system Linux. Jest najczęściej używany na komputerach z kilkoma systemami operacyjnymi (wliczając Linux i oczywiście DOS/Windows).

Sekcje man

Strony w standardzie Unix online manual ("man") pogrupowane są w sekcje aby ułatwić korzystanie z nich. Wszystkie strony o programowaniu w C znajdują się w sekcji 3, strony o administracji systemem znajdują się w sekcji 5, etc.

MBR

The Master Boot Record. Zarezerwowana przestrzeń na dysku gdzie przechowywane są informacje co robić gdy następuje proces botowania. Można umieścić tam LILO lub inny boot menadżer.

Motif

Popularny zestaw narzędzi programistycznych używany w wielu starszych programach pod X'y.

MOTD

Message of the Day. Motd (przechowywany w linuksie w /etc/motd jest plikiem tekstowym który wyświetla do wszystkich użytkowników w momencie gdy sie logują. Tradycyjnie, używany jest przez administratowa systemu jako swoista “tablica ogłoszeń” do komunikacji z użytkownikami.

Punkt montowania

Pusty katalog w systemie plików gdzie inne systemy plików są “montowane”, lub podczepiane.

Nazwa serwera

Informacja DNS o serwerze. Nazwa serwera tłuamczona jest przez DNS na numeryczny adres IP.

Interfejs sieciowy

Wirtualna reprezentacja urządzenia sieciowego dostarczana przez jądro. Interfejs sieciowy umożliwia użytkownikom i programom komunikację z urządzeniami sieciowymi.

NFS

Sieciowy system plików. NFS umożliwia montowanie zdalnych systemów plików tak jakby były na lokalnym komputerze i umożliwia przezroczyste udostępnianie plików.

Octal

Podstawowy ósemkowy system numeryczny , z cyframi 0-7.

Pager

Program pod X'y umożliwiający użytkownikowi przełanczanie się pomiędzy wieloma “pulpitami”.

Partition

Sekcja dysku twardego. System plików opiera się na partycjach.

PPP

Point-to-Point Protocol. PPP jest używany głównie do połączeń do dostawcy internetu przez modem.

Process

Działający program.

Katalog root (główny)

Reprezentowany przez “/”, katalog root znajduje się na szczycie systemu plików, wszystkie inne katalogi są jego podkatalogami i przyjmują formę “drzewa plików”.

Dysk root

Dysk (zazwyczaj niewymienny) na którym przechowywany jest katalog root.

Tabela routingu

Zestaw ustawień i informacji, których uzywa jądro przy “routingu” sieci. Zawiera twoją domyślna bramke przez która podłączona jest sieć, itp.

Runlevel

Ogólny stan systemu definiowany przez init. Runlevel 6 restartuje system, runlevel 1 jest “trybem jednego użytkownika”, runlevel 4 loguje do X'ów, etc. Jest dostepne 6 runleveli w systemie Slackware.

Bezpieczna powłoka

Szyfrowany (dla bezpieczeństwa) sposób logowania się zdalnie na komputer. Wiele programów bezpiecznych powłok wymaga zarówno klienta jak i serwer.

Usługa

Współdzielone informacje i/lub dane pomiędzy programami i i komputerem z pojedyńczego “serwera” do wielu “klientów”. HTTP, FTP, NFS, etc. są nazywane usługami.

Shadow password suite

Shadow password suite umożliwia szyfrowanie haseł, tak aby były niewidoczne dla użytkownika, podczas gdy reszta infromacji w pliku /etc/passwd jest widoczna dla wszystkich. Pomaga to w obronie przez łamaniem haseł metodą brute-force.

Powłoka

Powłoka dostarcza użytkownikowi interfejs linii poleceń. Kiedy tylko widzisz znak zachęty to jesteś w powłoce.

Wbudowane w powłokę (shell builtin)

Polecenie wbudowane w powłokę, w przeciwieństwie do dostarczanego przez zewnętrzny program. Na przykład bash ma wbudowany cd.

Sygnał

Programy Unixowe mogą komunikować się między sobą używając prostych “sygnałów”, które są ponumerowane i zazwyczaj mają specyficzne znaczenie. kill -l wyslistuje wszystkie dostepne sygnały.

SLIP

Serial Line Interface Protocol. SLIP jest podobnym protokołem do PPP, z tym że ten uzywany jest do komunikacji między dwoma maszynami przez port szeregowy.

Paczki oporogramowania

Program i dołączone do niego pliki, skompresowane i zarchiwizowane w jeden plik wraz z wszystkimi niezbędnymi skryptami i informacjami aby przejść przez instalację, aktualizację lub usunięcie tych plików.

Seria programów

Kolekcja powiązanego ze sobą oprogramowania w Slackware. Wszystkie paczki z KDE są w serii “kde”, paczki dotyczące sieci w serii “n”, etc.

Kod źródłowy

(Mniej lub bardziej) czytelny dla ludzi kod w którym większośc programów została napisana. Kod źródłowy jest kompilowany w kod “binary”.

Standard Error (stderr)

Uniksowe standardowe wyjście strumienia błędów. Programy wypisują wszystkie błędy na stderr, więc mogą być oddzielone od normalnego wyjścia.

Standard Input (stdin)

Standardowe Uniksowe wejście. Dane mogą być przekierowane lub skierowane do stdin programu z każdego źródła.

Standard Output (stdout)

Standardowe Unikssowe wyjście. Normalnie tekstowe wyjście z programu jest umieszczane na stdout, które jest oddzielone od informacji o błędach umieszczanych na stderr i może być przekierowane lub skierowane do wejścia innego programu lub do pliku.

Podsieć

Zakres adresów IP który jest częścią większego zakresu. Na przykład 192.168.1.0 jest podsiecią 192.168.0.0 (gdzie 0 jest maską oznaczającą “niezdefiniowanie”); jest de facto podsiecią “.1”.

Superblock

W Linuksie, partycje są określane w formie bloków. Blok wynosi 512 bajtów. Superblock jest pierwszymi 512 bajtami partycji.

Dyski uzupełniające

W Slackware, dyskietka jest używana w instalacji która nie zawiera ani jądra (który jest na dyskietce startowej) ani głównego systemu plików (który jest na dyskietce root), ale dodatkowo potrzebne są pliki jak moduły siciowe lub wsparcie PCMCIA.

Zawieszony proces

Proces który został zamrożony do czasu zabicia go lub zrestartowania.

Przestrzeń wymiany (swap)

Przestrzeń dyskowa używana przez jądro jako “wirtualny” RAM. Jest wolniejszy niż RAM, ale ponieważ miejsce na dysku jest tańsze, swap jest zazwyczaj więcej i jest wywoływany kiedy fizyczny RAM jest wyczerpany.

Dowiązanie symboliczne

Specjalny plik który porpostu wskazuje lokację innego pliku. Dowiązania symboliczne są używane aby uniknąć duplikacji danych kiedy pliki są potrzebne w kilku miejscach.

Tagfile

Plik uzywany przez program setup w Slackware podaczas instalacji, który opisuje zestawy pakietów które mają zostać zainstalowane.

Terminal

Interfejs człowiek-komputer zaiwerający chociaż monitor (lub virtual screen) i niektóre typy wejścia (prawie zawsze minimum klawiaturę).

Zestaw narzędzi, GUI

Zestaw narzędzi, GUI jest zbiorem bibliotek które dostarczają programiście elemnty graficzne “widgets” jak naprzykład scrollbars, checkboxes, etc. i konstrułuja graficzny interfejs. Zestaw narzędzi, GUI używany przez programy często definiuje ich “wygląd i zachowanie”.

UID

Identyfikator użytkownika. Unikatowy numer który identyfikuje użytwkonika w systemie. UID jest uzywany przez wiekszość programów wzamian nazw użytkowników, ponieważ łatwiej jest używac numeru, nazwy użytkowników sa generalnie używane tylko wtedy gdy użytkownik musi wiedzieć co się dzieje.

VESA

Video Electronics Standards Association. Termin “VESA” jest często uzywany aby określić określony standard ustanowiony przez Stowarzyszenie (association). Prawie wszystkei współczesne karty graficzne są kompatybilne z VESA.

Wirtualny terminal

Użycie programu do symulacji wielu terminali podczas gdy używa się jednego zestawu urządzeń wejścia/wyjścia (klawiatura, monitor, myszka). Specjalne skróty klawiszowe przełanczają pomiędzy wirtualnymi terminalami na jednym fizycznym terminalu.

Menadżer okien

Poragram pod X który ma za zadanie dostarczyć graficzny interfejs poza prostą grafiką systemu X window. Menadżer okien generalnie dosatrcza paski menu dla działających programów itp.

Katalog pracy

katalog w którym program znajduje się podczas gdy działa.

Wrapper program

Program którego głównym zadaniem nie est uruchamianie innych programów, ale zmiana ich zachowania w pewien sposób, przez stawanie się ich środowiskiem lub filtrowanie ich wejścia.

X server

Program w systemie X Window który łączy się z urządzeniami graficznymi i utrzymuje aktualnie pracujący progam X.

X Window System

Sieciowo zorientowany graficzny interfejs systemu używany w większości Uniksopodobnych systemach operacyjnych, wliczając Linux.

Grenlandia 2012